เยอรมนีประเทศต้นแบบพลังงานทดแทนของโลก

“เยอรมนี” นอกจากเป็นประเทศที่มีหมอดูแม่น ๆ อันดับ 1 ของโลกอย่าง “ปลาหมึกพอล” แล้ว ยังเป็นประเทศที่มีชื่อเสียงเป็นอันดับ 1 ด้านการใช้ “พลังงานทดแทน” ของโลกด้วยเช่นกัน ที่สำคัญ รัฐบาลเยอรมนีส่งเสริมการใช้พลังงานทดแทนอย่างจริงจัง รวมถึงทุ่มทุนทรัพย์ เทคโนโลยีที่ทันสมัยทุกรูปแบบ ไล่ตั้งแต่ กังหันลม (วินด์ พาวเวอร์) พลังงานชีวภาพ (ไบโอ เอ็นเนอร์จี้) พลังงานแสงอาทิตย์ (โซลาร์ เซลล์) โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ กระทั่งกระบวนการดักจับและกักเก็บก๊าซคาร์บอน จากโรงไฟฟ้าพลังงานถ่านหิน (ซีซีเอส) เพื่อช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ หรือก๊าซเรือนกระจกสู่ชั้นบรรยากาศ เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน!!

เนื่องจากประเทศเยอรมนี เป็น 1 ในกลุ่มประเทศอุตสาหกรรม (จี 8) ที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกมากเป็นอันดับ 6 ของโลก และใช้พลังงานจากน้ำมันสูงมาก โดยสูงกว่าไทยถึง 3 เท่าตัว รวมถึงนำเข้าพลังงานน้ำมันกว่า 90% แต่ขณะเดียวกันเป็นประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติถ่านหินมากเป็นอันดับ 1 ของโลก มีศักยภาพในการผลิตไฟฟ้าจากนิวเคลียร์เป็นอันดับ 4 ของโลก จึงได้ทำข้อตกลงร่วมกันในกลุ่มจี 8 ที่จะลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ด้วยการหันมาพัฒนาพลังงานทดแทน และขณะนี้ได้ครองตำแหน่งเป็นผู้ส่งออกพลังงานทดแทนมากที่สุดในกลุ่มสหภาพ ยุโรปไปแล้ว

ด้วยศักยภาพข้างต้น ทำให้ “วีระพล จิรประดิษฐกุล” ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) นำคณะสื่อมวลชนบุกไปศึกษาแนวทางเพื่อนำมาปรับใช้กับประเทศไทย จึงทำให้ทราบว่า เยอรมนีจริงจังเรื่องเหล่านี้มาก ถึงกับออก “กฎหมายแหล่งพลังงานหมุนเวียน” อย่างชัดเจน และ มีเป้าหมายเพิ่มสัดส่วนการผลิตไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนอย่างน้อย 12.5% ในปี 53 ก่อนจะเพิ่มเป็น 20% ในปี 63 และเป็น 50% ในอีก 30 ปีถัดไป พร้อมทั้งกำหนดให้ผู้ประกอบการเครือข่ายส่งไฟฟ้า รับซื้อไฟฟ้าจากผู้ผลิตพลังงานหมุนเวียน และประกันอัตรารับซื้อไฟฟ้าขั้นต่ำในรูปฟีดอินทารีฟส์ (ค่าไฟอัตราพิเศษ)

ทั้งนี้มีโครงการสาธิตที่ได้รับการสนับสนุนทางการเงินจากรัฐบาล คือ “ยึนเดอร์” ที่เมืองเกิททิงเงน เป็นโครงการหมู่บ้านพลังงานชีวภาพ (ไบโอ เอ็นเนอร์จี้ วิลเลจ) จากมูลวัวและมูลสุกรร่วมกับเศษพืชผักพืชไร่ ซึ่งประสบความสำเร็จมาก ส่งผลให้อีก 16 หมู่บ้านเริ่มที่จะเข้าร่วมโครงการมากขึ้น

หมู่บ้านพลังงานชีวภาพ “ยึนเดอร์” นับเป็นแห่งแรกในเยอรมนี ที่ผลิตพลังงานความร้อนและไฟฟ้าจากชีวมวล ด้วยการหมักมูลวัวและมูลสุกร ร่วมกับเศษพืชผัก พืชไร่ในหมู่บ้าน มีการสร้างโรงงานไฟฟ้าก๊าซชีวภาพเพื่อผลิตพลังงานความร้อนและไฟฟ้าร่วมกัน มีมูลค่าการลงทุนทั้งสิ้น 5.4 ล้านยูโร ซึ่งกระทรวงอาหารเกษตรกรรม และการคุ้มครองผู้บริโภคของรัฐบาลเยอรมนีให้เงินฟรี ๆ 1.3 ล้านยูโร ที่เหลือเป็นส่วนของภาคเอกชนที่สนใจ และชาวบ้านที่เข้าร่วมโครงการโดยการเป็นสมาชิกสหกรณ์ เสียค่าธรรมเนียม 1,500 ยูโร เพื่อให้มีสิทธิในการออกเสียง

ความร้อนที่ได้ จะถูกส่งไปยัง 145 ครัวเรือนของสมาชิกสหกรณ์ฯ โดยการผ่านท่อส่งความร้อนของเขต ส่วนไฟฟ้าที่ได้จะขายไปยังระบบไฟฟ้าสาธารณะ ซึ่งผู้ประกอบการสายส่งไฟฟ้าจะรับซื้อไฟและประกันอัตรารับซื้อไฟฟ้าขั้นต่ำ ในราคา 17 เซนต์ต่อกิโลวัตต์ ซึ่งแน่นอนว่า นอกจากทำให้สมาชิกฯ ได้ใช้พลังงานในราคาที่ถูกลงแล้ว ยังเป็นการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ปีละกว่า 3,300 ตัน และลดการใช้น้ำมันได้ปีละ 400,000 ลิตร รวมทั้งส่งผลดีต่อสิ่งแวดล้อมด้วย ทำให้จากช่วงแรกที่มีประชาชนเข้าร่วมเพียง 60% แต่พอผ่านไป 3 เดือน เพิ่มเป็น 70% แล้ว เพราะรู้สึกว่าเป็นโครงการของชุมชนตนเอง

ย้อนกลับมาดูประเทศไทย สนพ.ระบุชัดเจนว่า แนวคิดในการส่งเสริมพลังงานทดแทนนั้น จะพยายามให้มาจากแนวคิดของชาวบ้านเองว่าต้องการอะไร และจัดการกันเอง ซึ่งที่ผ่านมา รัฐบาลไทยได้เริ่มสนับสนุนการพัฒนาพลังงานทดแทน ที่ผลิตจากผู้ผลิตขนาดเล็กมาระยะหนึ่งแล้ว โดยให้แต่ละหมู่บ้านผลิตพลังงานใช้เอง จากวัตถุดิบในพื้นที่ เช่นที่ จ.พัทลุง รัฐเข้าไปสนับสนุนใช้ชาวบ้านนำขี้หมูมาผลิตพลังงานชีวมวล แล้วต่อท่อส่งเป็นก๊าซหุงต้มไปตามบ้านให้ชาวบ้านใช้ฟรี ช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย และลดปัญหากลิ่นขี้หมูรบกวน

หรือที่หมู่บ้านใน จ.เชียงใหม่ ก็ใช้ขี้หมูมาผลิตพลังงาน ที่จ.ลำพูน ผลิตไบโอดีเซล และผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ แต่ทั้งนี้ยอมรับว่า ยังไม่สามารถพัฒนาให้เป็นหมู่บ้านพลังงานทดแทนเต็มรูปแบบเหมือนยึนเดอร์ได้ เนื่องจากรัฐเป็นผู้ลงทุนให้ประชาชนจึงขาดการมีส่วนร่วม ไม่รู้สึกถึงความเป็นเจ้าของ แม้ว่าขณะนี้กระทรวงพลังงานได้ศึกษาและทดลองหลายโครงการ แต่ที่สำคัญต้องขึ้นอยู่กับความร่วมมือของประชาชนในท้องถิ่น ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่

อย่างไรก็ตาม ล่าสุด สนพ. ร่วมกับ การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) ลงไปศึกษาพัฒนาให้ “เกาะกูด” เป็นเกาะแห่งพลังงานทดแทน (กรีน ไอร์แลนด์) เพื่อลดการพึ่งพาน้ำมันดีเซลที่จำเป็นต้องใช้ในการผลิตไฟฟ้าบนเกาะ โดยศึกษาพลังงานทดแทนทุกรูปแบบ ทั้งโซลาร์เซลล์จากน้ำตก กังหันลม เพราะชาวบ้านบนเกาะต้องซื้อไฟที่ปั่นจากดีเซลหน่วยละ 15-20 บาท แต่หาก กฟภ.ลงทุน ขณะนี้ยังมีต้นทุนแพงกว่าค่าไฟฟ้าทั่วไป แต่ทั้งนี้ต้องขึ้นอยู่กับชุมชนในพื้นที่ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่

โดยภาพรวมแล้ว เมืองไทยวางแผนพลังงานหมุนเวียนกำหนดอย่างชัดเจน ในแผนพลังงานทดแทน แต่ไม่ได้กำหนดเป็นกฎหมาย และกำลังศึกษาว่าจะนำระบบฟีดอินทารีฟส์ มาใช้ทดแทนระบบแอดเดอร์ได้อย่างไร โดยในส่วนของแอดเดอร์ที่จะปรับเป็นโครงการแรก คือ การรับซื้อไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ (โซลาร์เซลล์) ที่จะใช้รูปแบบฟีดอินทารีฟส์ เนื่องจากหากใช้แอดเดอร์แล้ว พบว่าผู้ประกอบการเอกชนจะได้กำไรเพิ่มขึ้น เมื่อเทคโนโลยีได้พัฒนาจนทำให้อุปกรณ์ผลิตไฟฟ้าลดลง แต่จะเป็นการเพิ่มภาระค่าไฟฟ้าแก่ประชาชน ที่จะมีภาระค่าไฟฟ้าอัตโนมัติถึง 23 สตางค์ ขณะที่ระบบฟีดอินทารีฟส์ นั้นเอกชนจะได้ค่าไฟฟ้าคงที่ เพราะไม่ได้บวกรวมในค่า เอฟที ที่ผันแปรไปตามราคาน้ำมันและกระทบต่อประชาชนน้อยกว่า

ส่วนเรื่องการประหยัดพลังงานนั้น อนาคตภาครัฐต้องมีมาตรการบังคับ หรือกึ่งบังคับออกมาเพิ่มเติม ควบคู่กับมาตรการกระตุ้นให้ประหยัดพลังงาน หลังจากที่ผ่านมา ส่วนใหญ่เป็นการกระตุ้นเพื่อให้เกิดแรง จูงใจเป็นหลัก

นอกจากนี้ ยังมีระบบดักจับและกักเก็บก๊าซคาร์บอน จากโรงไฟฟ้าพลังงานถ่านหินขนาดใหญ่ และเก็บก๊าซฯไว้ใต้ดินอย่างปลอดภัย (ซีซีเอส) ของ บริษัท วัตเท่น ฟอส์ ด้วยเทคโนโลยีการสันดาปเชื้อเพลิงด้วยออกซิเจน แต่ยังเป็นเทคโนโลยีที่มีต้นทุนสูงมาก ถึง 16 สตางค์ต่อหน่วยไฟฟ้า รวมทั้งต้องได้รับการสนับสนุนทั้งจากการเมืองและการเงิน ที่สำคัญคือการยอมรับจากประชาชนในการอัดก๊าซคาร์บอนกลับเข้าไปในชั้นใต้ดิน คาดว่าคงต้องพัฒนาอีกกว่า 10 ปี จึงจะนำมาใช้ในเชิงพาณิชย์ได้ จึงยังไม่เหมาะสมกับเมืองไทยเท่าใดนัก

ส่วนพลังงานจากกังหันลมนั้น อาจใช้ได้กับเมืองไทยเพียงบางพื้นที่ และบางเวลาเท่านั้น เนื่องจากไม่มีลมแรงเหมือนต่างประเทศ ที่จะส่งให้กังหันหมุนแล้วกักเก็บพลังงานไว้ใช้ได้ แม้กระทั่งที่ลำตะคอง จะมีลมหมุนกังหันได้ก็ช่วงตี 2 ถึงตี 3 เท่านั้น ดังนั้นจึงเหลืออีกทางเลือกเดียวที่เห็นว่า น่าจะเหมาะสมกับการนำมาปรับใช้กับเมืองร้อนได้มากที่สุด นอกจากไบโอ เอ็นเนอร์จี้ วิลเลจแล้ว นั่นคือ พลังงานจากแสงอาทิตย์นั่นเอง แต่ย้อนกลับมาดูนโยบายโซลาร์ เซลล์ของรัฐบาลไทยแล้ว ก็ต้องถอนหายใจเฮือกใหญ่ เพราะปัจจุบัน มีเพียงบริษัทเดียวที่ได้รับสัมปทาน แถมยังเกี่ยวโยงสายสัมพันธ์กับนักการเมืองด้วย จึงทำให้ต้นทุนในการติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์สูงมาก กลายเป็นข้อจำกัดที่ทำให้ประชาชนเมิน!

ครั้นจะตอบแบบกำปั้นทุบดินว่า การประหยัดพลังงานที่ดีที่สุด คือการไม่ใช้พลังงาน ก็คงจะเป็นไปไม่ได้ในยุคที่ไทยต้องพัฒนาประเทศให้ทัดเทียมต่างชาติ ดังนั้นคงต้องขึ้นอยู่กับทั้งรัฐบาล องค์กรต่าง ๆ รวมถึงประชาชน ว่ามีทัศนคติต่อการใช้พลังงานอย่างประหยัด คุ้มค่า และเน้นการหันมาใช้พลังงานทดแทนได้อย่างไรบ้าง ซึ่งเรื่องเหล่านี้ ประเทศไทยคงจะพึ่งปลาหมึกพอลไม่ได้ ถึงเวลาแล้วหรือยังที่จะเริ่มลงมือทำจริงจัง ก่อนที่พลังงานในโลกจะหมดลง.

http://www.dailynews.co.th/newstartpage/index.cfm?page=content&categoryId=310&contentId=92192&hilight=%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99